جایگاه ساختاری مدیریت بحران با مأموریت‌های فرابخشی همخوانی ندارد

عدم تناسب جایگاه مدیریت بحران و مأموریت‌ها

هفتمین نشست کمیسیون پیشگیری و مدیریت بحران مجمع شهرداران کلان‌شهرهای ایران با محوریت تبیین نقش شهرداری‌ها برگزار شد؛ نشستی که در آن بر ضرورت بازنگری در وظایف و ارتقای جایگاه ساختاری مدیریت بحران در شهرداری‌ها، هم‌افزایی دستگاه‌ها، و توجه ویژه به آموزش شهروندان و ارتقای ایمنی شهری تأکید شد.
به گزارش ایسنا، علی نصیری، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در این نشست که در محل سازمان مدیریت بحران برگزار شد، گفت: مجمع شهرداران کلان‌شهرهای کشور متشکل از ۲۰ کلان‌شهر کشور است که جمعیت بالای ۵۰۰ هزار نفر دارند و دبیرخانه آن سال‌ها پیش در تهران تشکیل شد. مجمع دارای ۱۰ کمیسیون تخصصی است که کمیسیون پیشگیری و مدیریت بحران یکی از آن‌ها محسوب می‌شود.
وی با اشاره به انتخاب تهران به‌عنوان رئیس و دبیرخانه این کمیسیون برای چهار سال، افزود: مدیران بحران و پدافند غیرعامل شهرداری‌های ۲۰ کلان‌شهر کشور به‌صورت مستمر، حضوری یا مجازی گرد هم می‌آیند و درباره ایمنی شهروندان، مدیریت بحران‌های شهری و چالش‌های مشترک تبادل نظر می‌کنند. تاکنون هفت نشست رسمی این کمیسیون برگزار شده که چهار جلسه در تهران و سه نشست دیگر در مشهد، زنجان و همدان بوده است. همچنین کمیته‌های پنج‌گانه ذیل این کمیسیون تاکنون ده‌ها جلسه تخصصی در حوزه‌های پیشگیری، آمادگی، پاسخ، بازسازی، بازتوانی و پدافند غیرعامل برگزار کرده‌اند.وی با بیان اینکه پدافند غیرعامل پس از شرایط جنگی اهمیتی دوچندان یافته است، ادامه داد: امروز در این نشست علاوه بر دبیرخانه مجمع شهرداران کلان‌شهرها، معاون پیشگیری و کاهش خطر سازمان مدیریت بحران کشور نیز حضور داشت و بزودی یکی از مسئولان ارشد سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های وزارت کشور نیز برای ارتقای جایگاه سازمانی مدیریت بحران کلان‌شهرها به جمع اضافه خواهند شد.وی با تأکید بر ضرورت تقویت ساختار مدیریت بحران در شهرداری‌ها اظهار کرد: اکنون در بسیاری از کلان‌شهرها مدیریت بحران ذیل معاونت خدمات شهری تعریف شده که این جایگاه با مأموریت‌های فرابخشی مدیریت بحران همخوانی ندارد. مدیریت بحران باید بازوی نظارتی شهردار در تمام حوزه‌ها باشد؛ از لایروبی رودخانه‌ها گرفته تا ایمنی پل‌ها و نگهداشت شهری. اگر این جایگاه ضعیف باشد، ایمنی شهر و جان مردم به‌درستی تأمین نخواهد شد.رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران تهران با اشاره به تجربه اخیر اصفهان و شیراز در ارتقای جایگاه مدیریت بحران در سطح اداره‌کل زیر نظر مستقیم شهردار، گفت: امیدواریم این تغییر ساختاری در دیگر کلان‌شهرها و در نهایت در همه مراکز استان‌ها و شهرداری‌های کشور اجرا شود. این امر به نفع مردم، نظام و کشور خواهد بود چراکه مدیریت بحران باید دستگاهی سیاست‌گذار، هماهنگ‌کننده و ناظر بر اجرای ضوابط در تمام حوزه‌های شهری باشد.نصیری همچنین به حجم گسترده وظایف محول‌شده به شهرداری‌ها در قوانین و اسناد بالادستی اشاره کرد و افزود: قوانین مدیریت بحران کشور، برنامه‌های ملی، مصوبات هیئت وزیران و کارگروه‌های دائمی پدافند غیرعامل، تکالیف متعددی را برای شهرداری‌ها مشخص کرده است که هر روز در حال افزایش است. این شرایط ضرورت ارتقای جایگاه ساختاری مدیریت بحران را دوچندان می‌کند.علی نصیری، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با اشاره به برخی ابهامات در وظایف شهرداری‌ها در حوزه مدیریت بحران گفت: در مواردی وظایف تعیین‌شده با وظایف سایر دستگاه‌ها تداخل دارد و یا آنکه اجرای آن‌ها بدون همراهی دستگاه‌های مسئول و پشتیبان امکان‌پذیر نیست. بر همین اساس مقرر شد جلسه‌ای اختصاصی با وزارت کشور برای تعیین تکلیف این موارد برگزار شود.وی با بیان نمونه‌هایی از این ابهامات از جمله لایروبی رودخانه‌های درون‌شهری افزود: هدف اصلی، کاهش خطرات ناشی از حوادثی مانند سیل و زلزله و انجام اقدامات پیشگیرانه با نظم و سرعت بیشتر است. نگاه شهرداری‌ها در این کمیسیون به هیچ وجه شانه خالی کردن از قانون نیست. کما اینکه در دوران دفاع مقدس و همین جنگ ۱۲ روزه اخیر، شهرداری تهران بارها مسئولیت‌هایی را که بر عهده دستگاه‌های دیگر بود به دوش کشید.نصیری در ادامه با اشاره به اقدامات انجام‌شده در بازسازی و مقاوم‌سازی واحدهای آسیب‌دیده، اظهار کرد: از مجموع حدود ۸۵۲۰ واحد مسکونی، اداری و تجاری آسیب‌دیده، بیش از
 ۹۸ درصد تعیین تکلیف شده و بخش اعظم آن‌ها تعمیر، مقاوم‌سازی یا بازسازی شده‌اند. در مواردی نیز که نیاز به اجاره مسکن موقت برای شهروندان بود، بالای ۹۵ درصد اقدامات انجام شده و شهرداری یا ودیعه پرداخت کرده یا خانه اجاره کرده است.به گفته وی، دو موضوع همچنان در مرحله اجرا باقی مانده است: پرداخت خسارت اثاثیه منازل و خودروهای آسیب‌دیده. هرچند شهرداری تهران برای کاهش اضطراب خانواده‌ها تا سقف ۲۵۰ میلیون تومان کمک بلاعوض پرداخت کرده، اما تخصیص منابع اصلی از سوی دولت ضروری است. خودرو برای بسیاری از شهروندان وسیله معیشت بوده و مردم در تماس با سامانه ۱۳۷ پیگیر این موضوع هستند. امیدواریم دولت هرچه سریع‌تر منابع لازم را تخصیص دهد تا شهرداری بتواند در اجرای مصوبات کمک کند.رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران تهران با تأکید بر ضرورت بهره‌گیری از تجربه اخیر به‌عنوان الگویی ملی، تصریح کرد: این تجربه نشان داد که مدیریت واحد شهری چقدر اهمیت دارد. در بسیاری از کشورهای موفق جهان، مدیریت واحد شهری نهادینه شده و امور خدماتی به‌جای تمرکز در پایتخت، به شهرداری‌ها واگذار شده است. وقت آن رسیده کشور ما نیز از روش سنتی اداره متمرکز فاصله بگیرد و با تفویض اختیار به استان‌ها و کلان‌شهرها، مدیریت خدمات شهری را به شهرداری‌ها بسپارد.وی با بیان اینکه شهرداری‌ها به‌واسطه انتخاب مستقیم شورای اسلامی شهر توسط مردم، از نظارت مردمی برخوردارند، افزود: واگذاری امور خدماتی به شهرداری‌ها علاوه بر کاهش وابستگی به بودجه‌های متمرکز و نفتی، موجب تقویت منابع محلی و افزایش هم‌افزایی اجتماعی خواهد شد. دولت نیز می‌تواند نظارت راهبردی و کلان خود را حفظ کند و امور اجرایی خدماتی مانند آب، برق، گاز و بهداشت در اختیار مدیریت واحد شهری قرار گیرد. حسین ظفری، سخنگوی مدیریت بحران کشور، در ادامه‌ هفتمین نشست کمیسیون پیشگیری و مدیریت بحران شهرداران کلان‌شهرهای ایران با اشاره به چالش‌های موجود در حوزه مدیریت بحران گفت: با توجه به شرایط فعلی، مدیریت بحران نیازمند رویکردی متفاوت است.او با بیان اینکه موضوع اصلی این جلسه نقش شهرداری‌ها در مدیریت بحران بوده است، افزود: اگرچه این موضوع در جلسات پیشین به صورت پراکنده مورد بحث قرار گرفته بود، اما در این نشست تلاش شد به شکل شفاف‌تر و منسجم‌تری ارائه شود. تاکنون دستورالعمل‌ها، قوانین، آیین‌نامه‌ها و شاخص‌های اجرایی متعددی تدوین و ابلاغ شده است، با این حال در اجرای آن‌ها خلأهایی وجود دارد.سخنگوی مدیریت بحران کشور با اشاره به پیچیدگی روزافزون بحران‌ها از جمله خشکسالی و آتش‌سوزی‌های گسترده بر ضرورت تصمیم‌گیری‌های به‌روز تأکید کرد و نقش شهرداری‌ها در این زمینه را حیاتی دانست.
وی با برشمردن انتظارات کلان این سازمان از مدیریت‌های شهری، گفت: ارتقای فرهنگ ایمنی و آموزش شهروندان باید اولویت شهرداری‌ها باشد. استفاده از ظرفیت‌هایی همچون بیلبوردهای شهری و ایستگاه‌های مترو می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد.وی همکاری شهرداری‌ها در ارزیابی ایمنی ساختمان‌های بلندمرتبه، ساماندهی و لایروبی رودخانه‌ها و مسیل‌های شهری، شناسایی پل‌های آسیب‌پذیر و اجرای طرح‌های جمع‌آوری آب‌های سطحی را از جمله اقدامات ضروری عنوان کرد.به گفته ظفری، تعیین مکان‌های مناسب برای اسکان اضطراری شهروندان، تأمین تجهیزات موردنیاز آتش‌نشانی در کلان‌شهرها، و کنترل نماهای شهری به‌منظور جلوگیری از استفاده از مصالح قابل اشتعال از دیگر اولویت‌های مهم در حوزه مدیریت بحران است.وی همچنین بر جداسازی آب فضای سبز از آب شرب، آموزش تخصصی اعضای کمیسیون ماده ۱۰۰ و رعایت کامل حریم رودخانه‌ها و جلوگیری از ساخت‌وساز یا تخلیه نخاله و زباله در این محدوده‌ها تأکید کرد. 
عدم تناسب جایگاه مدیریت بحران و مأموریت‌ها