پوریا لوایی - کارشناس مسائل بین‌الملل
حضور رژیم صهیونیستی در آسیای مرکزی در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری یافته است، دراین‌بین ازبکستان به یکی از اهداف اصلی این راهبرد تبدیل‌شده است.آژانس همکاری برای توسعه بین‌المللی اسرائیل (ماشاو) در ظاهر با پروژه‌های آموزشی، بهداشتی و کشاورزی در ازبکستان فعالیت می‌کند، اما تحلیل دقیق‌تر این اقدامات تصویر روشنی از اهداف پنهان اسرائیل در بهره‌گیری از نفوذ نرم، سفیدشویی چهره بین‌المللی خود، فریب افکار عمومی و تقویت حضور ژئوپولیتیکی در منطقه ترسیم می‌کند.
ازبکستان به‌دلیل عوامل تاریخی، فرهنگی و ژئوپولیتیکی اهمیت ویژه‌ای برای رژیم صهیونیستی دارد. از منظر تاریخی، جامعه یهودیان بخارایی که قرن‌ها در ازبکستان ساکن بوده‌اند نقش پل فرهنگی میان مردم ازبکستان و یهودیان اشغالگر را ایفا کرده‌اند و بسیاری از آن‌ها امروز در فلسطین اشغالی زندگی می‌کنند و همچنان ارتباط خود را با سرزمین اجدادی‌شان حفظ کرده‌اند.پس از فروپاشی شوروی، رژیم صهیونیستی به‌دنبال ایجاد و تثبیت روابط با کشورهای تازه استقلال‌یافته منطقه بود تا با گسترش شبکه‌های سیاسی و اقتصادی، انزوای بین‌المللی خود را کاهش دهد.ازبکستان به‌عنوان پرجمعیت‌ترین کشور آسیای مرکزی و باثبات نسبی سیاسی، فرصتی استراتژیک برای رژیم محسوب می‌شود. از نظر سیاسی و اقتصادی، موقعیت استراتژیک ازبکستان در آسیای مرکزی این کشور را به شریک کلیدی برای این رژیم در مسیر گسترش نفوذ منطقه‌ای تبدیل کرده است.
در شرایطی که اسرائیل به‌دلیل سیاست‌های خود در غرب آسیا تحت‌فشارهای بین‌المللی قرار دارد، توسعه روابط با کشورهایی چون ازبکستان راهی برای خروج از انزوای سیاسی و کسب متحدان جدید تلقی می‌شود.فعالیت‌های ماشاو در ازبکستان اگرچه به‌ظاهر در راستای توسعه و بهبود کیفیت زندگی مردم این کشور طراحی شده اما درواقع ابزاری هدفمند برای گسترش نفوذ نرم اسرائیل هستند.تحقیقات متعدد نشان داده است که اسرائیل از پروژه‌های توسعه‌ای به‌عنوان ابزار سفیدشویی اقدامات خود در مناطق اشغالی استفاده می‌کند و از طریق ارائه کمک‌های بشردوستانه تلاش دارد تصویر بین‌المللی خود را بازسازی کند.
در ابعاد ژئوپولیتیکی حضور ماشاو در آسیای مرکزی به رژیم امکان می‌دهد با ایجاد ائتلاف‌های غیررسمی در این کشورها، نفوذ ایران و سایر رقبا را مهار کند، همچنین شبکه‌هایی مانند «شالوم کلاب» علاوه بر کارکرد تبلیغاتی، ابسزار بالقوه‌ای برای جمع‌آوری اطلاعات و تأثیرگذاری بر تصمیم‌گیری‌های داخلی ازبکستان محسوب می‌شوند.استفاده از شبکه‌هایی مانند شالوم کلاب، ارسال کمک‌های بشردوستانه هدفمند و برنامه‌های آموزشی استراتژیک همگی نشان‌دهنده آن است که رژیم از ابزارهای ظاهراً غیرسیاسی برای اهداف عمیقاً ژئوپولیتیکی و اطلاعاتی استفاده می‌کند.در نهایت، اگرچه فعالیت‌های ماشاو ممکن است در کوتاه‌مدت برخی خدمات موردنیاز را به جامعه ازبکستان ارائه دهد اما بدون درک صحیح از ابعاد راهبردی این پروژه‌ها، خطر تسلط تدریجی بر حوزه‌های کلیدی سیاست داخلی و خارجی کشور هدف وجود دارد، بااین‌حال آگاهی نخبگان و افکار عمومی از ابعاد پنهان این پروژه‌ها می‌تواند نقش مهمی در محدود کردن اثرات مخرب این نفوذ نرم ایفا کند.